خودزنی در نوجوانان چه دلایلی دارد و چگونه باید با آن برخورد کرد؟
خودزنی در نوجوانان
در دوره نوجوانی، نوجوان بین خواستههای متضاد قرار دارد؛
حالات شادمانی و خندهرویی ناگهان به افسردگی و پریشانی، احساس غرور به احساس شرمندگی تبدیل میشود.
با وجود داشتن دوستان متعدد ممکن است گاهی اوقات تنهایی شدیدی را احساس کنند.
عدم درک نوجوان و بیتوجهی به نیازها و انتظارات او میتواند زمینهساز بروز رفتارهای نابهنجار و آسیبزا در نوجوان شود.
یکی از این رفتارهای نابهنجار، خودزنی و خود آزاری در نوجوانان است.
خودزنی و خود آزاری شامل هر نوع جراحت عمدی است که شخص به بدن خود وارد میکند.
شیوع خودزنی محدود به قشر خاصی از نظر تحصیلات، سن، نژاد، گرایش جنسی، وضعیت اقتصادی یا مذهب نیست.
گرچه اغلب موارد در میان نوجوانان (دانشآموزان دختر و پسر)، افراد دارای سابقه بدرفتاری جسمی، احساسی یا جنسی توسط دیگران، افراد دارای مشکلات سوء مصرف مواد، اختلال وسواس جبری و ناتوانی افراد در ابراز احساسات دیده میشود.
از جمله دلایلی که نوجوانان تصمیم به خودزنی میگیرند:
دعواهای مکرر و بی پایان والدین
تنبیه های جسمانی و عاطفی شدید نوجوان از سوی والدین
روابط عاطفی با جنس مخالف و جلب توجه آنها
الگوبرداری
اختلالات روانی از جمله اختلال افسردگی، مرزی و دوقطبی.
تخلیه احساس تنش، دستیابی به حالت شیدایی.
میل به خودکشی.
پرت کردن حواس از افکار یا خاطرههای رنج آور، رهاسازی خشم.
احساس رضایت درونی از تنبیه خود.
حس تسلط بر خود و احساس امنیت.
بازی دادن اطرافیان.
خلاصی از شر بیکسی و تنهایی اشاره کرد.
این دختران و پسران نوجوان در مورد خون بازی خود میگویند:
وقتی شدت اندوه و ضربه روانی به حدی است که اشکهایم نمیتواند جاری شود و بغض گلویم را گرفته است با تیغ زدن بدن خودم و دیدن قطرات خون احساس آرامش میکنم.
به عبارتی، درد ناشی از این زخم، درد عاطفیام را تحت شعاع قرار میدهد و برای چند لحظه زخم عاطفیام را فراموش میکنم.
خودزنی در بین نوجوانان متفاوت است.
انگیزه پسران از خودزنی، قدرت طلبی است.
در حالی که انگیزه دختران بیشتر حمایت طلبی و جلب توجه جنس مخالف است.
خودزنی میتواند به شکل بریدن، سوزاندن، سوراخ کردن یا خالکوبی کردن افراطی بر بدن، پرسینگ افراطی، کندن پوست یا بازکردن دوباره زخمها، کندن مو، کوبیدن سر به جایی، ضربه زدن و شکستن استخوان نمود پیدا کند.
رفتارهای هشدار دهنده خودزنی شامل :
پوشیدن شلوار و آستینهای بلند در هوای گرم،
وجود فندکها، تیغها و یا اشیای نوک تیز در میان لوازم شخصی،
اعتماد بنفس پایین،
دشواری در مدیریت احساسات،
مشکلات در روابط و عملکرد ضعیف در محیط کار، مدرسه یا خانه است.
رفتار والدین با نوجوان خودآزار
1.خونسردی خود را حفظ کرده و شتاب زده رفتار نکنید. نوجوانانی که به خودزنی میپردازند معمولا در معرض خطر جدی یا مرگ قرار ندارند.
- خودزنی نوجوان را شخصی سازی نکنید. شاید نوجوان با این کار موجودیت خود را به شما ثابت میکند. معمولا ریشه بیشتر رفتارهای خود آزاری در عوامل هیجانی است. در این جور موارد رفتارهای نفرت انگیز یا پرخاشجویانه از خود نشان ندهید. کاری نکنید که در فرزندتان احساس گناه ایجاد کنید.
- چنانچه شما نسبت به خودآزاری نوجوان خودتان مشکوک شده اید، قدم اول این است که نگرانی و ناراحتی خود را با او در میان بگذارید، بعضی از نوجوانان در این زمینه صادق هستند و رک و پوست کنده همه چیز را مطرح میکنند.
- توجه بیش از حد به آنها مبذول نکنید. زیرا اینکار باعث تقویت رفتار خودآزاری آنان میشود و تصور میکنند که کار درستی انجام داده اند.بنابراین هر زمانی که متوجه شدید رفتارهای خودزنی او کاهش یافته، میتوانید به سایر فعالیتهای وی توجه بیشتری نشان دهید. در اینصورت برای جلب توجه شما دست به خودزنی نمی کنند.
- به جای اینکه فقط به خودآزاری وی اهمیت دهید و وقت خود و نوجوانتان را معطوف این واقعه کنید، به او کمک کنید که حادثه یا واقعه ای که باعث جرقه زدن رفتار خودزنی اش شده را شناسایی کند.
- به نوجوانان کمک کنید که روش های دیگر سازش با موقعیت های ناخوشایند را یاد بگیرند. این موقعیت ها میتواند: صحبت کردن با دوستان، ورزش کردن، نقاشی کردن، نوشتن، انجام فعالیت های هنری، گوش دادن به موسیقی و کمک گرفتن از افراد متخصص باشد.
- به نوجوانتان کمک کنید که بفهمند میتوانند در مقابل هیجانات منفی بدون اینکه برخورد استرس آور و ناراحت کننده ای داشته باشند، شکیبا و بردبار باشند.
مرکز مشاوره دیدار ( بالاتر از میدان ولیعصر، نزسیده به خیابان فاطمی، ساختمان پرستو، 88893258 )
http://t.me/clinicdeedar
www.clinicdeedar.com