تفکر انتقادی چیست و این نوع تفکر چه فایده ای دارد؟
تفکر انتقادی چیست؟
تفکر انتقادی ، عمل تجزیه و تحلیل حقایق برای درک دقیق یک مسئله یا موضوع است.تفکر انتقادی یا تفکر نقادانه (Critical thinking) بر خلاف تصور عموم به معنی انتقاد یا عیب جویی کردن نیست. تفکر انتقادی را می توان در قالب توانایی اندیشیدن مستقل و منعطف نیز تعریف کرد.
شخاصی که تفکر انتقادی دارند، به جای پذیرفتن عقاید و فرضها آنها را با دقت مورد سوال قرار میدهند، همیشه به دنبال این هستند که بفهمند آیا نظرات، بحثها و یافتهها بیانگر همهچیز هستند یا نه و آمادهاند تا خودشان هم چیزهایی جدیدی کشف و به اندوختههای قبلی اضافه کنند.
فواید تفکر انتقادی
تفکر انتقادی باعث می شود تا شما از توانایی های خود به منظور پاسخگویی استفاده کنید. این اتفاق موجب می شود تا انسان به جای اینکه یک دریافت کننده صرف در زمینه اطلاعات باشد، به یک یادگیرنده فعال تبدیل شود.
متفکران انتقادی به صورت دقیق در مورد ایده ها و فرضیات سوال مطرح میکنند و مطالب را به عنوان ارزش نمیپذیرند.
شاید مهمترین عنصر تفکر انتقادی، آینده نگری است.
اکثر تصمیماتی که اتخاذ میکنیم، فاجعه بار نخواهد بود اگر قبل از تصمیم گیری غلط، بتوانیم دلایلی برای ترک این تصمیمات پیدا کنیم. به هر حال، تصمیم گیری های ما می تواند بسیار خوب باشد و منجر به موفقیت شود به شرطی که پس از نتیجه گیری نهایی، کمی تأمل کرده و اثر این نتیجه گیری را بر مردم و فعالیت های اطراف خودمان در نظر بگیریم.
شخص دارای مهارت های تفکر انتقادی میتواند:
- ارتباط بین نظرها را درک کند.
- اهمیت و مرتبط بودن بودن ایده ها و بحث ها را مشخص کند.
- مباحث را تشخیص دهد، آنها را ایجاد کرده و اطلاع رسانی کند.
- خطاها و عدم ثبات منطقی را تشخیص دهد.
- رویکرد خود در مواجهه با مشکلات را از روش سیستماتیک و با ثبات انتخاب نماید.
- از فرضیات، عقاید و ارزش های خودش دفاع کند.
- تصمیم گیری های دقیق در مورد چیزهای خاص و خصوصیات در زندگی روزمره.
مهارت های تفکر انتقادی
مشاهده
مهارت های مشاهده ای نقطه شروع تفکر انتقادی است. کارمندانی که مهارت مشاهداتی قوی دارند می توانند به سرعت یک مشکل جدید را درک و شناسایی کنند. افراد متخصص در مشاهده نیز می توانند درک کنند که چرا مسئله ای ایجاد شده و حتی ممکن است بر اساس تجربه شان پیش از بروز یک مشکل، رخ دادن آن را پیش بینی کنند.
تجزیه و تحلیل
تفکر انتقادی توانایی بررسی چیزی است که خواه آن وجود یک مشکل، مجموعه ای از داده ها، و یا نوشته یک متن باشد. افرادی که مهارت های تحلیلی دارند می توانند اطلاعات را بررسی کرده و درک کنند که چه معنی می دهد و بیانگر چه چیزی است.
*من مطالب را جزء به جزء می خواندم.
*من همه چیز را دسته بندی میکردم.
خلاقیت
تفکر انتقادی اغلب در بر گیرنده خلاقیت نیز می باشد، پیدا کردن الگوهای رفتاری یک موضوع، یا ارائه راه حلی جدید و خارق العاده که تا به حال کسی به آن فکر نکرده باشد نوعی از خلاقیت محسوب می شود.
جستجوی اطلاعات
جستجوی مدرک، حقایق یا هر دانشی که از منابع مرتبط حاصل شود و جمع آوری داده های تاریخی، نظری و میدانی از همان منابع.
*من می دانستم که باید از …. مطاله کنم.
*من به جستجو و یافتن داده اصرار داشتم.
تمایز قایل شدن
تشخیص شباهت ها و تفاوت های بین اشیا یا موقعیت ها و داشتن دقت بالا برای دسته بندی و رتبه بندی آنها
*من تعداد زیادی …. را دسته بندی کردم.
*من اشیا مختلف را گروه بندی میکنم.
استدلال منطقی
نتیجه گیری و جمع بندی بر اساس شواهد به دست آمده.
*من بر اساس اطلاعات بدست آمده از …. نتیجه گیری کردم.
*منطق من در این نتیجه گیری، …. بود.
ارتباطات
در اغلب موارد باید نتایج کار خود را با کارفرمایان و یا با گروهی از همکاران به اشتراک بگذارید. پس باید با دیگران ارتباط برقرار کنید تا بتوانید ایده هایتان را منتقل کنید. در نتیجه برای پیدا کردن راه حل مشکلات پیچیده نیاز به برقراری ارتباط دارید.
تمرین هایی برای داشتن مهارت تفکر انتقادی:
این تمرین ساده را امتحان کنید تا بتوانید به صورت انتقادی فکر کنید.
به چیزی فکر کنید که شخصی به تازگی به شما گفته است. سپس از خود، سوالات زیر را بپرسید:
- چه کسی این مطلب را گفت؟
- کسی که او را میشناسید؟ شخصی در جایگاه قدرت و اختیار بالا؟ اهمیت دارد که جه شخصی این مطلب را گفته است؟
- آنها چه چیزی گفتند؟
- آنها حقیقت را گفتند یا نظراتی دادند؟ آیا آنها تمام حقایق را گفتند؟ آیا آنها چیزی را جا انداختند و نگفتند؟
- این مطلب را کجا گفتند؟
- در محفل عمومی بیان کردند یا محفل خصوصی؟ آیا اشخاص دیگر نیز شانسی داشتند تا جواب خود را به عنوان پاسخ جایگزین مطرح کنند؟
- چه زمانی این مطلب را گفتند؟
- قبل، در حین یا بعد از رویداد مهمی بوده است؟ اصلا زمان آن مهم بوده؟
- چرا آنها این مطلب را گفتند؟
- آیا آنها دلایل این اظهار نظر خود را توضیح دادند؟
- آنها چگونه و با چه حالتی اظهار نظر کردند؟
- آنها شاد، عصبانی، خشمگین یا غیر عادی بودند؟ این مطلب را نوشتند یا گفتند؟ متوجه شدید چه مطلبی پرسیده شد؟
- چه اهدافی را دنبال می کنید؟
مرکز مشاوره دیدار ( بالاتر از میدان ولیعصر، نرسیده به خیابان فاطمی، ساختمان پرستو، 88893258 )
http://t.me/clinicdeedar
www.clinicdeedar.com