نگرانی سلامتی
نگرانی سلامتی: اگر واقعا بیمار باشم، چی؟
آیا تا به حال برایتان پیش آمده است که با مشاهده هرگونه لک، ورم، درد در نواحی مختلف بدن تان و وارسی آنها، بلافاصله به این نتیجه برسید که به بیماری سخت و کشنده ای مبتلا هستید؟ یا با پرس و جو از دوستان، خانواده و پزشکان، ورانداز کردن خود در آینه و جمع آوری اطلاعات پزشکی، به این نتیجه برسید که به بیماری خطرناکی مبتلا هستید؟ شما ممکن است یکی از میلیون ها افرادگرفتار به اضطراب سلامتی باشید. تقریبا 16/5درصد افراد از برخی بیماری ها می ترسند و5/5 درصد اضطراب سلامتی دارند. افراد مبتلا به اضطراب سلامتی دو برابر بیشتر هزینه مصرف مراقبت های درمانی می کنند. این افراد تقریبا 80% بیشتر از افراد فاقد اضطراب سلامتی به پزشک مراجعه می کنند.
اضطراب سلامتی چگونه بر شما تاثیر می گذارد؟
اضطراب سلامتی یعنی ترس مداوم از اینکه پی ببرید به بیماری خطرناکی مبتلا خواهید شد، در حالی که می توانستید جلوی آن را بگیرید. شما به دنبال چنین ترسی تمام تغییرات و علایم بدنی تان را وارسی می کنید و درباره معاینه پزشکی بعدی خود دلهره دارید. در حال جمع آوری اطلاعات درباره علایم مختلف از کتاب های پزشکی و سایت های اینترنتی هستید، هرگونه خاطر جمعی و اطمینان خاطر را رد می کنید و دایما از این می ترسید که مبادا به موقع پیگیر بیماری های احتمالی خود نباشید. همچنین مدام به دنبال انجام معاینات و آزمایشات پزشکی اضافی هستید و حتی اقدام به بافت برداری و سایر شیوه های تشخیصی غیر ضروری می کنید تا خیال تان از هر بابت راحت شود. شما از اینکه هیچ چیز نمی تواند باعث آرامش و امنیت خاطرتان شود، ناامید و مستاصل می شوید. گاهی اوقات به دلیل شدت بالای اضطراب سلامتی، سال هاست که از مراجعه به پزشک طفره می روید. شما به قدری از ابتلا به یک بیماری خطرناک می ترسید که معاینات پزشکی سالانه خود را به تعویق می اندازید. از خواندن مطالب مربوط به بیماری اجتناب می کنید و به هیچ وجه به پزشک مراجعه نمی کنید.
88 درصد افراد مبتلا به اضطراب سلامتی معمولا از یک اختلال روانشناختی دیگر نیز رنج می برند. به ویژه افسردگی، اضطراب فراگیر یا شکایات جسمانی.
یکی از موثرترین روش های درمان اختلال اضطراب سلامتی، درمان شناختی رفتاری (CBT) است. که به طور خلاصه هفت مرحله ای که برای مقابله با اضطراب سلامتی در این روش درمان(CBT) مورد تاکید است مطرح خواهد شد:
گام اول: شناسایی نگرانی کارساز و نگرانی درد سرساز:
نگرانی کارساز، توجه شما را معطوف کاری می کند که در حال حاضر می توانید برای مشکل انجام دهید و قابل قبول و معطوف به هدف می رسد. اما نگرانی دردسرساز فقط تکرار بی وقفه افکاری درباره مشکلاتی غیرقابل قبول و حل نشدنی است که با این محتوا شروع می شوند: “چه می شود اگر…”
گام دوم : پذیرش واقعیت و تعهد به تغییر:
محدودیت های خود را بپذیرید، نگرانی درباره سلامتی مثل سایر نگرانی ها چنان ذهن شما را درگیر می کند که احساس می کنید می توانید بر همه امور کنترل داشته باشید و همه کارها را دقیق و بی نقص انجام بدهید. هدف این است که به محدودیت های واقعه بینانه خود پی ببرید: از جمله فناپذیری، مرگ، بیماری و ناتوانی در دانستن همه امور. به این نتیجه برسید که اطمینان جویی نمی تواند واقعیت را تغییر بدهد و نمی تواند همه چیز را کنترل کند. پذیرفتن محدودیت ها درباره سلامتی تان بدین معنا نیست که به پزشک مراجعه نکنید، برای معاینه پزشک سرطان پستان اقدام نکنید یا هرچه دلتان خواست بخورید یا بنوشید. پذیرفتن محدودیت های واقع بینانه برای فرد بدین معنا بود که باید بپذیرید برای دست یابی به اطمینان خاطر نمی تواند همه چیز را بداند.
گام سوم: چالش با نگران اندیشی:
شناسایی افکار و احساسات یکی از مهم ترین مسائل برای درمان خواهد بود. پیدا کردن خطاهای فکری، بررسی احتمال این اتفاق چه قدر است؟ بدترین اتفاق چیست؟ محتمل ترین اتفاق چیست؟ بهترین اتفاق چیست؟ و…
گام چهارم: تمرکز بر تهدید جدی تر:
نگرانی هایتان درباره سلامتی ممکن است به باورهای مرکزی تان ربط داشته باشند. نگران اید چنانچه بیمار شوید، نتوانید از خودتان مراقبت کنید، ضعیف و ناتوان شوید، دیگران شما را به دلیل نگرانی تان شما را ترک کنند و از تمام مسئولیت ها و برنامه هایتان کنار گذاشته شوید.
گام پنجم: تبدیل شکست به فرصت:
کامل نبودن به معنای شکست نیست، وارسی مدام شما ممکن است برخاسته از این باورتان باشد که چنانچه از همان ابتدای کار به وجود بیماری در خودتان پی نبرید، فردی محکوم به شکست یا مسئولیت گریز هستید. باید یاد بگیرید بین انسان منطقی و انسان کمال گرا در زمینه توجه به سلامتی تمایز قائل شوید. از آنجایی که نمی توانید همیشه کامل و بی نقص باشید، فقط می توان به این دل خوش کنیم که فردی منطقی باشید. یکی دیگر از شیوه های بررسی سلامتی این است که از خودتان بپرسید:” یک فرد منطقی در این زمینه چه کار می کند؟”
گام ششم: نگرانی فرصتی برای تجربه پذیری هیجان ها:
نگرانی هایتان درباره سلامتی ممکن است نشانه ای باشد از اینکه به خودتان اجازه نمی دهید که احساس اضطراب یا غمگینی متداول را تجربه کنید. از خودتان بپرسید آیا تا به حال احساس های قابل قبولی نظیر ترس، غمگینی و خشم را تجربه کرده اید که نتوانسته اید آنها را بیان کنید. اکثر افراد مبتلا به اضطراب سلامتی نمی توانند برای بیان احساس هایشان از دیگران در خواست همدلی و حمایت کنند. لذا به بیان علائم و شکایات جسمی شان متوسل می شوند تا از این طریق محبت و توجه لازم را کسب کنند.
گام هفتم: کنترل زمان:
تمرکز بر فعالیت های فعلی، نگرانی های شما درباره سلامتی باعث شده است که از زندگی روزمره کناره بگیرید. باید تلاش کنید به جای نگرانی هایتان درباره سلامتی و علائم بیماری، به فعالیت های لذت بخش و کارهای مفیدی بپردازید که می توانید امروز انجام بدهید. انجام این فعالیت ها، ذهن شما بر احساس های بدنی و لذت از زمان حال معطوف شد. همین امر باعث شد که از شدت نگرانی هایش درباره فاجعه احتمالی آینده کاسته شود.
در صورتی که روش ها و راهکارهای ذکر شده شما را کمک نکرد در اول فرصت به روانشناس بالینی مراجعه کنید.
تهیه و تنظیم : عاطفه پویا روانشناس بالینی
منابع:
_ کتاب درمان نگرانی نویسنده: لیهی
_ کتاب کار نگراني و اضطراب نویسنده: ديويداي. کلارک، آرون تي. بک
_ کتاب خلاصه روانپزشکی نویسنده: کاپلان و سادوک
