روش تکامل اخلاق در کودکان
زیربنای روش تکامل اخلاق را ده نکته مهم تشکیل می دهد:
1- اخلاق یعنی احترام.
قبل از بحث درباره تکامل اخلاق باید آنرا تعریف کنیم. نخستین نکته مهم این است که جوهر اخلاق احترام است: احترام به خود، احترام به دیگران،احترام به همه ی اشکال حیات و محیطی که آنها را دربرگرفته است. لازمه ی احترام به خویشتن این است که برای زندگی و شخص خود ارزشی قایل باشیم. به همین دلیل هر رفتار مخرب اشتباه است. احترام به دیگران مستلزم آن است که برای همه ی ابنای بشر ارج و قرب و ارزشی معادل خویش در نظر بگیریم.” با دیگران چنان رفتار کن که میخواهی با تو رفتار کنند و به عبارتی، آنچه به خود نمی پسندی به دیگران مپسند” یک اصل اخلاقی است که در تمامی مذاهب و فرهنگ های دنیا توصیه شده است.
2- تکامل اخلاقی فرایندی تدریجی است.
نکته بسیار مهمی است که اخلاق احترام ناگهان و تمام و کمال در هیچ سن بخصوصی ایجاد نمی شود. تکامل اخلاق فرایندی تدریجی است که مرحله به مرحله به دست می آید. تکامل اخلاق در دو بخش اتفاق می افتد: بخش نخست مربوط به سالهای نوزادی است و بخش دوم به مراحل استدلال اخلاقی مربوط است و این مرحله ای است که با دخالت پدر و مادر و سایرین از زمان پیش از مدرسه تا بلوغ صورت خارجی می گیرد.
3- به کودکان احترام بگذارید و از آنها احترام بخواهید.
یکی از اصولی ترین راههای ایجاد احترام در کودکان تا به خود و دیگران احترام بگذارند، احترام گذاشتن به آنها و تقاضای احترام متقابل از آنهاست. رفتار انسانی با کودکان و رعایت انسان بودن آنها مستلزم برخورد منصفانه است و به حکم همین انصاف باید با کودک به اقتضای سن و سال او رفتار کرد و بالغ نبودن او را در نظر گرفت.
4- سرمشق شوید و درس بدهید.
یکی از مطمئن ترین راههای تربیت فرزند برای رسیدن به استدلال اخلاقی مثبت، سرمشق شدن پدر و مادر است. با احترام گذاشتن به فرزندان خود الگو و سرمشق می شویم. وقتی به فرزندانمان احترام می گذاریم، در اصل عقیده ی خود را درباره برخورد درست با اشخاص منتقل می کنیم و به توصیه های خویش عمل می نماییم. سرمشق شدن و آموزش دادن موضوع فراگیری است که رابطه ی میان بالغها و طرز تلقی ما از سایر مردم و از جمله اقوام و خویشاوندان و دوستان و حتی غریبه ها را در برمیگیرد و حتی غریبه ها را در برمی گیرد. مسئله طرز زندگی خود ما مطرح است. با رفتار خود می توانیم سرمشق دیگران و از همه مهمتر سرمشق فرزندانمان باشیم.
5- آموزش کلامی.
سرمشق شدن و آموزش دادن با آنکه بسیار مهم است،کافی نیست. فرزندان ما را سرمشق های بد احاطه کرده اند. آموزشهای کلامی بقدر آموزشهای رفتاری حائز اهمیت است. کودک هم باید رفتارهای خوب را ببینند و هم دلایل را از زبان ما بشنود. برای اینکه سرمشق شدن تاثیر لازم را داشته باشد، بچه ها باید از ارزشها و باورهایی که د رپس منطق پیشنهادی ما نهفته است مطلع شوند. این پنجمین نکته مهم روش تکامل اخلاقی است. با کلام بطور مستقیم درس می دهیم. برای آموزش کلامی نیازی به کامل بودن پدر و مادر نیست. می توانند به فرزندانشان بگویند ” بیشترین تلاشم را می کنم، اما من انسان همه چیز دان نیستم، من هم اشتباه میکنم، شما هم اشتباه میکنید، اما می خواهم تجربه هایم را با شما در میان بگذارم”
6- به فرزندان خود فکر کردن را بیاموزید.
سرمشق خوب بودن و آموزش کلامی با آنکه مهم است کافی نیست. وظیفه پدر و مادر است که به فرزند خود فکر کردن را بیاموزند. ششمین نکته مهم روش تکامل اخلاقی این است که به فرزندانمان کمک کنیم تا راه فکر کردن را یاد بگیرند. براساس تحقیقات مفصلی که به صورت گرفته، بچه هایی که درباره مباحث اخلاقی جامعه فکر می کنند و حرف می زنند، بهتر از سایرین مراحل استدلال اخلاقی را پشت سر می گذارند.
7- فرزند خود را به قبول مسئولیت تشویق کنید.
آموزش قبول مسئولیت به فرزندان اقدامی است که آنها را به جانب دستیابی به استدلال اخلاقی سوق می دهد. خواسته هر پدر و مادری است که فرزندان خود را انسانهایی مسئول و شایسته تربیت کنند اما لازمه ی تربیت فرزندان مسئول و متعهد واگذاری مسئولیت به آنهاست و از جمله این مسئولیتها، مسئول شناختن آنها در قبال خودشان است. مواظبت از خود و اموالشان، کسب درآمد برای مصارف شخصی با توجه به اقتضای سن و سال، کمک به کارهای خانه، پایبندی به قول و قرارها و مهمتر از همه، افزایش احساس مسئولیت در قبال دیگران و کمک به رفاه سایر انسانها و بسیاری از مقولات مشابه دیگر را می توان به بچه ها واگذار کرد. آموزش مسئولیت باید خیلی زود شروع شود. حتی کودک 4 ساله هم می تواند در چیدن میز و سفره غذا و یا پهن و جمع کردن دستمال سفره و…کمک کردن را یاد بگیرد. هر چه بچه ها بیشتر کمک کنند به کمک کردن بیشتر عادت می کنند.
8- تعادل استقلال و کنترل
بچه ها به هر دو احتیاج دارند. در تمام مدت رشد، از آغاز تولد تا پایان نوجوانی، هم به استقلال نیاز دارند و هم به کنترل و این یکی از آموزنده ترین توصیه های تربیتی برای بچه ها و هشتمین نکته مهم در روش تکامل اخلاقی است. چرا استقلال کافی نیست؟ دلیل روشنی دارد. بچه ها بالغ نیستند، نوجوانها هم حتی اگر از شما بلندتر هم شده باشندبالغ نیستند. نوجوان هنوز مراحل بلوغ را می گذراند. بچه ها هم در کودکی و هم در نوجوانی به راهنمایی شما احتیاج دارند. گاه به کنترل و محدودیت شدید نیاز است. اعطای استقلال بدون محدودیت به بچه ها لطفی در حق آنها نیست. با این سیاست بیش از آنچه توان تحملش را دارند به آنها می دهید و با این کار رشد آنها را به عقب می اندازید.
9- به کودکان محبت کنید تا تصویر ذهنی مثبتی به دست آورند.
نهمین نکته مهم این است که محبت به فرزندان در تربیت آنها نقش موثری دارد. محبتی که کودک را در کسب یک تصویر ذهنی مناسب کمک می کند، با ایجاد احساس ارزش و ارزشمند بودن به او اتکای به نفس و قدرت می بخشد. عشق و محبت، سوای بسیاری از محسنات دیگر، انسانها را به هم پیوند داده، آنها را در مجموعه ی خانواده انسانی قرار می دهد. اما، مهمتر از آن، دوست داشتن دیگران وسیله ای است تا خود را دوست بداریم. محبت به فرزندان، ابتدایی ترین راهی است که می تواند فرزنانمان را در رسیدن به تصویر ذهنی مثبت کمک کند. اما راههای دیگری هم وجود دارد. می توانیم به آنها کمک کنیم تا مهارتها و استعدادهایشان را افزایش داده، از کارشان احساس غرور و افتخار کنند که این منبع مهمی از عزت نفس است. می توانیم آنها را تشویق به یافتن دوستانی کنیم که آنها را به خاطر آنچه هستند قبول کنند. می توانیم کیفیات خوب و نقاط قوتشان را که خود توانایی دیدنش را ندارند، به آنها نشان دهیم. می توانیم بیش از آنچه گله و شکایت و انتقاد میکنیم تحسین و قدرشناسی نماییم.
10- با تربیت اخلاقی خوشبختی خانواده را بیشتر کنید.
آخرین نکته مهم روش تربیت اخلاقی این است: می توانید با کمک تربیت اخلاقی خوشبختی خانواده خود را بیشتر کنید.محیط گرم و صمیمانه خانواده به بچه ها امکان میدهد تا در زندگی سرمشق های مناسبی پیدا کنند، از ارزشها و سنتها مطلع شوند و در وقت نیاز از تدابیر حساب شده استفاده نمایند. وقتی کودک خود را متکی و متصل به خانواده احساس کرد، ناخودآگاه در موقعیتی قرار می گیرد که در برابر فشار هم سن و سالانش مقاومت کند.
مرکز مشاوره دیدار 02188893258
http://t.me/clinicdeedar
www.clinicdeedar.com
