روانشناس کودک

همه ی والدین خواهان بهترین تربیت و فراهم نمودن امکانات برای فرزندان خود هستند، بالاخص در مرحله ی بلوغ که رشد فکری و جسمی کودک خود شروع  شده و وارد مرحله ی جدید از زندگی می شود. لذا تصمیم گیری غلط و نابجا می تواند آینده ی کودک را به خطر اندازد و باعث عدم رشد و توانایی های ذاتی کودک شود. مشورت با یک روانشناس کودک می تواند با استفاده از تکنیک  های مناسب روانشناسی، بسیاری از گره های کور و بازنشدنی را به راحتی باز نماید و  آینده ی کودک و نوجوان ما را به بهترین شکل رقم بزند.

روانشناس کودک کیست و چه کاربردی دارد؟ كودكی دورانی است که نقشی تعیین کننده در زندگی فرد و آینده او بر جای میگذارد. برای اينكه کودک بتواند مراحل رشدی را با موفقيت و شادی سپری کند لازم است از برنامه و تربیت هدفمندی برخوردار باشد. در واقع شخصیت فرد مانند بنایی ست که پایه های آن در کودکی شکل میگیرد به همین دلیل روانشناسی کودک از اهمیت بالایی برخوردار است. روانشناس کودک،این امکان را برای والدین فراهم میکند تا نیازهای کودک خود را بشناسند، متناسب با سطح توانایی های شناختی کودک با او تعامل داشته باشند و به طور کلی بهترین شیوه فرزند پروری را به کار گیرند. به منظور تربيت بهتر کودک و کمک به رشد و بالندگی او در آینده راهنمایی های  روانشناس کودک بسيار راهگشا و حیاتی است. 

روانشناسی کودک چیست؟

روانشناسی کودک، زیر دسته رواشناسی رشد است که به بررسی دقیق و علمی کودک همچنین نیازهای او میپردازد؛ تا به موثرترین شیوه های رشد کودک همچنین بهترین سبک فرزندپروری دست یابد. عاملی که به والدین کمک میکند تا به دنیای کودکانه فرزند خود وارد شوند و بتوانند ارتباط موثرتری با او برقرار کنند. تعاملاتی که در شکل گیری سبک دلبستگی ایمن کودکان نیز تاثیر میگذارد. سبک دلبستگی نقش تعیین کننده در روابط اجتماعی آینده کودک، سازگاری او، توانایی اعتماد کردن به دیگران و داشتن نگرش مثبت به جهان بازی میکند.

روانشناسی کودک ، فرآیند رشد مهارت های جسمانی و پیشرفت حرکتی، رشد عاطفی و پیشرفت پروسه اجتماعی شدن کودک را مورد بررسی قرار میدهد. به دلیل اهمیتی که دوران کودکی در شکل گیری شخصیت انسان دارد، روانشناسی کودک بسیار حائز اهمیت است. کودکی از مهم ترین و تاثیر گذارترین دوره های زندگ هر فردی است. در واقع شالوده و اساس شخصیت در بزرگسالی، بر اساس تجارب و یادگیری های ست که در کودکی کسب کردید. به همین دلیل آگاهی والدین در مورد اصول روانشناسی کودک بسیار حائز اهمیت است. 

ضرورت و اهمیت روانشناسی کودک

گرچه کودک بسیار کنجکاو و عاشق یادگیری است؛ ولی این فرآیندی طولانی است و هر مرحله رشدی، کودک با چالش هایی روبرو میشود که توانایی های مختلفی را می طلبد. به همین دلیل نقش والدین در شکل گیری توانایی های شناختی و جسمانی کودک بسیار پررنگ است. با توجه به اینکه کودک در سال های اولیه زندگی بسیار ناتوان است، نیازمند مراقبت های والدین است. در واقع طولانی بودن زمان یادگیری مهارت های اولیه کودک پیش زمینه ای است برای الزام یادگیری مهارت های فرزندپروری والدین. چرا که شما نقش تعیین کننده ای در سرنوشت و آینده کودک خود ایفا میکنید. به همین دلیل رواشناسی کودک امروزه بسیار مورد توجه قرار میگیرد.

روانشناسی کودک، یادآور این موضوع است که والدین بایستی به سلامتی روانی کودک خود اهمیت دهند و همان طور که جسم او را تغذیه میکنند، شرایطی را برای او فراهم کنند تا بتواند از لحاظ روحی و روانی نیز شکوفا شود و استعداد هایش تجلی یابند.مشاوره تربیت کودک با بررسی عوامل موثر در رشد کودک، به شما کمک میکند تا با کاهش ریسک فاکتورهایی که باعث برور مشکلات روانی و عاطفی در فرزندتان میشود، او را در برابر اختلالات روانی واکسینه کنید. 

نحوه اجرای اصول روانشناسی کودک توسط والدین

در ادامه به برخی از مهمترین اصول روانشناسی کودک اشاره میکنیم:

1- رعايت ثبات در رفتار با كودك؛ به اين معنا كه والدين به اصول تربيتی پايبند باشند چرا كه این ثبات،موجب ايجاد نوعی امنيت خاطر در کودک شود.

2- همسو بودن والدین در شیوه های تربیتی حائز اهمیت است، تا فرزند شما در يادگيری اصول دچار دوگانگی نشود.

3- نقش تقلید کودک از والدین خود، در شیوه های تربیتی نکته دیگری ست که نباید نادیده گرفته شود.

4- براي ارتباط برقرار كردن با كودك از شيوه گوش دادن فعال استفاده كنيد.

5- برای فرزندتان الگوی مناسبی باشيد و آنچه را كه خود به آن عمل ميكنيد را از كودك خود بخواهيد.

6- برای كودك محدودتهايی در آزادی قرار دهيد تا مطابق يك اصول درست و منطقی مهارتهای زندگی را بياموزد.

7- همه خواسته های كودك لازم نيست برآورده شود؛ تحمل اندکی ناکامی متناسب با سطح رشدی کودک در فرآیند تربیت او لازم است.

8- در مورد شكستهای كودك خود ميانه رو باشد؛ او را مورد تحقیر و سرزنش قرار ندهید و شكست هایش را بزرگ نكنيد.

چه موضوعاتی در روانشناسی کودک مورد توجه قرار میگیرد؟

رواشناسی کودک به مطالعه ابعاد مختلف رشدی در کودک، بررسی نیازهای کودک در هر مرحله رشدی، سبک های فرزند پروری و پیشگیری و درمان مشکلات روحی یا رفتاری در کودکان می پردازد. که در ادامه به طور خلاصه توضیح میدهیم:

1- مطالعه ابعاد مختلف رشدی در کودک

مبحث رشد، ابعاد مختلف جسمی، عاطفی، روانی، شخصیتی، توانایی های شناختی، اخلاقی و… را مورد بررسی قرار میدهد. روانشناسی کودک با بررسی و مطالعه همه جانبه رشد در حوزه های مختلف، شرایطی را فراهم میکند تا شما بتوانید متناسب با سطح رشدی کودک خود با او ارتباط برقرار کنید و آموزش های لازم را متناسب با سن او اعمال کنید.

2- بررسی نیازهای کودک در هر مرحله رشدی

کودک در هر مرحله رشدی نیارهایی دارد که متناسب با سن او برخی از نیازها در اولویت قرار میگیرند. توجه به این نیازها باعث میشود که کودکتان مطابق هنجار ها، رشد یابد و نیازهای روحی و جسمی اش به شیوه ای مناسب رفع شوند.

3- مطالعه در مورد سبک فرزندپروری

سبک فرزند پروری از موضوعات اساسی در روانشناسی کودک است. آگاهی و دانش والدین در مورد شیوه های فرزند پروری مناسب، فرصتی استثنایی برای کودک فراهم می آورد تا در آینده فردی سازگار و بدون اختلالات روانی باشد. در واقع در بهزیستی روانی فرد تاثیر چشمگیری دارد.

4- پیشگیری و درمان مشکلات روحی یا رفتاری

یکی دیگر از حوزه هایی که در روانشناسی کودک مورد توجه قرار میگیرد، مشکلات روحی و رفتاری در کودکان است. با توجه به اینکه کودکان درک صحیحی از هیجانات خود ندارند و از طرفی در ابراز هیجانات خود نیز مشکل دارند، بروز مشکلات رفتاری در آنها بسیار شایع است. در صورتی که برای درمان آن اقدام نشود ممکن است به اختلالات روانی تبدیل شوند که پیامدهای منفی آن زندگی کودک را به کلی تحت تاثیرات منفی خود قرار میدهد

اکثر والدین می خواهند فرزندانشان در زندگی موفق باشند. به همین خاطر والدین تلاش می کنند توصیه هایی را به فرزندانشان ارائه دهند تا فرزندانشان بتوانند در دستیابی به اهدافشان موفق باشند. با این حال بسیاری از مطالعات و پژوهش های روانشناسی و همچنین تجربه مشاوران و جلسات مشاوره نشان می دهد موفقیت چیزی نیست که والدین به فرزند تکلیف کنند و او هم با انجام آن تکلیف به موفقیت برسد، بلکه موفقیت نیاز به تقابل سازنده با مشکلات و حل آن مشکلات دارد

 چه زمانی به روانشناس کودک مراجعه کنیم؟

همه والدین در تربیت فرزندانشان ممکن است دچار مشکلاتی باشند و البته خیلی‌ها فکر می‌کنند که از مشاوره بی‌نیاز هستند و می‌توانند به تنهایی از پس این مسایل بر بیایند. اگر چه همه ما به کمک مشاوره با متخصصین می‌توانیم در امر تربیت فرزندانمان موفق‌تر باشیم، اما گاهی دوران کودکی و نوجوانی برای فرزندان ما مسایلی بوجود می‌آورد که نیاز به مراقبتهایی تخصصی‌تر پیدا می‌کنند، در چنین شرایطی اگر دیر متوجه مشکل شده و سریعتر برای کمک گرفتن از متخصصین اقدام نکنیم ممکن است فرصتهای طلایی را از دست بدهیم و آنوقت است که از این تأخیر پشیمان خواهیم شد. در این مقاله می‌خواهیم دستورالعملی ارائه دهیم که والدین بدانند چه زمانی فرزندشان نیاز تخصصی به مشاوره با روانشناس کودک دارد.

۱) افسردگی طولانی

اگر فرزند شما مدتی است مانند گذشته نمی‌خندد و ناراحتی و افسردگی اش چند هفته طول کشیده است، اگر تلاشهای شما برای شادکردنش نتیجه‌ای نمی‌دهد و هیچ اتفاق خوشایندی او را خوشحال نمی‌کند؛ اگر هر چه سعی می‌کنید حواس او را از فکر کردن به غصه‌هایش پرت کنید و با چیزهایی که قبلاً دوست داشت او را شاد کنید تاثیری بر او نمی‌گذارد، اگر بر سر چیزهای کوچک و بزرگ گریه‌اش می‌گیرد و نمی‌تواند جلوی گریه خود را بگیرد. بهتر است هرچه زودتر به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. کودکان و نوجوانان معمولاً درباره افسردگی و ناراحتی خودشان حرف نمی‌زنند ولی با رفتارشان نشان می‌دهند که افسرده و غمگینند. حتی گاهی ممکن است برای نشان دادن غصه و ناراحتی شان قوانین را زیر پا بگذارند و دست به کارهای خلاف بزنند، بنابراین خیلی سریع به این نشانه‌ها پاسخ دهید و قبل از اینـــکه دیر شود، فرزندتان را نزد روانشناس کودک ببرید.

۲) گوشه‌گیری

اگر مدتی است فرزند شما گوشه گیر شده و علاقه‌ای برای بازی و بودن با دوستان و فامیل نشان نمی‌دهد و ترجیح می‌دهد تنها باشد و در خانه بماند، بهتر است او را نزد روانپزشک ببرید. کودکان اغلب دوست دارند با دیگر همسن و سالان خود باشند و با آنها بازی کنند و در سنین نوجوانی هم بیشتر در بین گروه همسالان خود زندگی می‌کنند و می‌خواهند از خانواده مستقل شوند و مورد قبول همسالان خود باشند بنابراین گوشه‌گیری در کودکان امری غیرطبیعی تلقی شده و نیاز به مراجعه به مشاور کودک دارد.

گاهی هم کودکان ازابتدا گوشه‌گیر هستند و بیشتر اوقات از تماس‌های چشمی با دیگران پرهیز می‌کنند و اغلب مایلند که تنها باشند. چنین کودکانی اغلب نمی‌توانند درباره احساسات خود صحبت کنند و یا نمی‌دانند چگونه با دیگران صحبت کنند. اگر کودک شما هم دوست ندارد در آغوش گرفته شود و یا دیگران را در بغل گیرد، اگر فرزند شما هم تصاویر بی‌جان را بر موجودات زنده ترجیح می‌دهد و دوست دارد با اشیای بی‌جان بازی کند تا همسن و سالانش بهتر است که زودتر به یک روانشناس کودک مراجعه کنید.

۳) احساس عصبانیت

بعضی از بچه‌ها همیشه عصبانی به نظر می‌رسند. اغلب با کودکان دیگر دعوا می‌کنند و حتی عصبانیت آنها دامن بزرگسالان را هم می‌گیرد و حتی با بزرگترهایشان هم بدون اینکه ملاحظه بزرگتر بودنشان را بکنند دعوا دارند. رفتار این کودکان اغلب مانند قشقرق به پا کردن است و با ابراز خشم و خشونت به خواسته‌های خود می‌رسند. این کودکان گاهی وسایل خانه را هم تخریب می‌کنند و ممکن است به خود و دیگران آسیب برسانند بنابر این لازم است حتماً درباره آنها با مشاور کودک مشورت کنید.

اگر کودک شما هم زیاد عصبانی می‌شود و یا اگر دیگران را تهدید می‌کند و با زورگویی و قلدری کارش را از پیش می‌برد، اگر با وجود کارهای خلاف احساس ندامت و پشیمانی نمی‌کند، اگر به حیوانات و بچه‌های کوچکتر از خودش آسیب می‌رساند، اگر وسایل دوستان و همکلاسیهایش را بی‌اجازه برمی‌دارد، اگر هنگام عصبانیت وسایل را پرت می‌کند و می‌شکند، لازم است در این باره با متخصص روانشناسی مشورت کنید.

۴) احساس اضطراب و نگرانی

بعضی از کودکان و نوجوانان اغلب اوقات نگرانند. مثلاً وقتی والدین شان از منزل بیرون می‌‌روند نگران آنها می‌شوند، گاهی می‌ترسند پدرو مادرشان تصادف کرده باشند و یا بلای دیگری سر آنها آمده باشد و خلاصه همیشه نگران هستند کسی بمیرد یا مجبور به اسباب کشی بشوندو یا از مدرسه بیرونشان کنندو… و بالاخره چیزی برای نگران شدن درباره‌اش پیدا می‌کنند.گاهی کودکان اضطراب و نگرانی خود را به زبان نمی‌آورند و در شرایط مختلف دچار سرخی چهره و عرق فراوان و سرگیجه وحتی حالت غش می‌شوند. بنابر این بهتر است علایم جسمی نگرانی کودکتان را به دقت بشناسید و اگر فرزند شما هم همیشه نگران و مضطرب است بهتر است با مشاور کودک در میان بگذارید.

۵) احساس مسئولیت و گناه

بعضی از کودکان در سنین مدرسه به این مشکل دچار می‌شوند. این کودکان اغلب فرزندانی هستند که طلاق والدین یا مرگ یکی از اعضای خانواده را تجربه کرده‌اند. این کودکان ممکن است فکر کنند دراختلاف والدین یا مرگ یکی از آنها مقصر بوده‌اند. چنین کودکانی درباره خانواده و مراقبت از خواهر و برادرهایشان احساس مسئولیت شدیدی دارند که ممکن است آنها را دچار اضطراب زیاد کرده و مشکلات دیگری را هم برایشان به همراه بیاورد. اگر شما هم در منزلتان کودک یا نوجوانی دارید که درباره دیگران احساس مسئولیت بیش از حد دارد و یا درباره اتفاقاتی که برای خانواده افتاده احساس گناه می‌کند، یا اگر فرزند شما هنگام امتحانات دچار دل درد و تهوع می‌شود و طپش قلب او را آزار می‌دهد، حتماً به روانشناس کودک مراجعه کنید.

۶) اضطراب جدایی

همه کودکان دوست دارند در کنار خانواده خود باشند اما گاهی ممکن است فرزند شما حتی اجازه ندهد شما برای انجام کارهای روزمره خود از او دور شوید. کودکی که در مهدکودک مرتب گریه می‌کند و مادرش را می‌خواهد و یا کودک دبستانی که دلش می‌خواهد مادرش سر کلاس درس کنار او بنشیند. نوجوانی که مرتب به والدینش تلفن می‌زند و یا پیغام می‌فرستد تا به نوعی با آنها در تماس باشد. همه این‌ها به نوعی دچار اضطراب جدایی از والدین هستند و نیاز دارند که با مشاوره به حل این مشکل آنها کمک جدی شود.

۷) اختلال تمرکز و توجه

اگر کودک شما معمولاً از دستوراتی که به او می‌دهید،به علت بی‌توجهی پیروی نمی‌کند، به سختی می‌تواند از پس انجام کاری به تنهایی بربیاید و به راحتی حواسش از کاری که مشغول انجام دادن آن است پرت می‌شود، اگر معمولاً نمی‌تواند کاری را که بر عهده‌اش گذاشته‌اید به پایان برساند و علتش هم این است که نمی‌تواند بر آن کار تمرکز کند. اگر فرزند شما در بین راه مدرسه جلوی ویترین مغازه‌ها مدتی طولانی می‌ایستد و فراموش می‌کند که باید به موقع به خانه برگردد، اگر کودک شما نمی‌تواند تکالیف مدرسه‌اش را به پایان برساند و در میان نوشتن مشقهایش به در و دیوار مدتهای طولانی خیره می‌ماند، کودک شمابه علت اختلال تمرکز نیاز به مراجعه به مشاور کودک دارد.

۸) زندگی در رویای گذشته

اگر کودک یا نوجوان شما بیشتر از اینکه به حال و آینده فکر کند به گذشته‌ها می‌اندیشد و بیشتر درباره گذشته حرف می‌زند یعنی زمانی که همه فامیل دور هم جمع بودند، کسانی که او دوست داشت زنده بودند و خلاصه همه چیز طور دیگری بود. در این صورت لازم است با مشاور درباره فرزندتان مشورت کنید.

۹) تغییر در عادات روزانه

گاهی فرزندان شما با تغییر عادات روزانه خود به شما نشان می‌دهند که مشکلی برایشان به وجود آمده است. البته عادات فرزندان ما ممکن است به طور طبیعی هم تغییر کند اما گاهی عادات غذایی و خواب فرزندان شما می‌تواند نشانه مشکلاتی باشد که نیاز به مشاوره دارد. گاهی کودکان صبح خیلی زود از خواب می‌پرند، اما نمی‌توانند از تختخواب بیرون بیایند، ممکن است شبها نتوانند به موقع بخواب روند و یا کابوسهای شبانه آنهارا از خواب بپراند. زیاد خوردن و کم خوردن فرزندتان نسبت به گذشته هم می‌تواند نشانه‌ای از افسردگی در فرزند شما باشد بنابراین به این تغییرات توجه کرده و درباره آنها با روانشناس کودک مشورت کنید.

علاوه بر این اگر نوجوان شما تازگی‌ها دیر به منزل می‌آید و با دوستان تازه و ناجوری رفت و آمد می‌کند اگر مانند گذشته به درس و مشقش نمی‌رسد به طوری که افت نمرات او واضح است، اگر متوجه شده‌اید که بیش از حد به خودش عطر می‌زند و انگار علاقه‌ای به در آغوش گرفتن شما ندارد، بهتر است درباره رفتار او با روانپزشک یا روانشناس مشورت کنید.

۱۰) احساس ناتوانی

گاهی ممکن است احساس کنید که دیگر نمی‌توانید به فرزندتان کمک کنید، روشهای تربیتی که قبلاً استفاده می‌کردید دیگر نمی‌تواند جوابگو باشد و هر چه می‌کنید احساس می‌کنید بر حل مشکلات فرزندتان موثر نیست. گاهی احساس می‌کنید زندگی از کنترل شما خارج شده و نمی‌توانید برای ارتباطات خود با فرزندتان کاری بکنید. احساس می‌کنید شما و فرزندتان حرف همدیگر را نمی‌فهمید و به بن بست رسیده‌اید. در این زمان برای اینکه از احساس گناه و ناتوانی خارج شوید و بتوانید گامهای موثری در تربیت فرزندانتان بردارید نیاز دارید که به روانشناس کودک مراجعه کنید.

مرکز مشاوره دیدار  02188893258

www.clinicdeedar.com

http://t.me/clinicdeedar