خیلی اوقات برای شما اتفاق افتاده که طرح و برنامه های جالبی دارید اما نمی توانید آنها را به ظهور و عمل برسانید. علت عمده این ناتوانی، بیماری بی ارادگی شماست. آری، امروز خیلی از افراد بشر از بی ارادگی یا کمبود اراده در زجر و رنج به سر برده و نمی توانند گلیم خود را از آب دربیاورند. شاید این سوال به ذهن شما مخاطب عزیز خطور کند که آیا من از بیماری بی ارادگی رنج می برم یا نه؟ در پاسخ باید بگویdم برای این بیماری نشانه هایی را قائل شده اند که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره می نماید:
١- پیرو و مقلد هستند: افرادی که اراده کافی ندارند هرگز نمی توانند مستقل و آزاد زندگی کنند. این نوع افراد باید حتما پیرو و مقلد دیگران نباشند. اصلا به همین دلیل است که شما در میان اطرافیان خود گروهی را می بینید که با داشتن اراده، به عنوان محور مطرح بوده و گروهی به خاطر بی ارادگی یا ضعف اراده همیشه پشت سر دیگران می باشند. به عنوان مثال می توان گفت: تمام مصلحان بشری و رهبران دینی و ملی که محور بوده و گروه کثیری از مردم را پیرو خود کرده اند، کسانی هستند که اراده کافی داشته و دارند.
2- فاقد ابتکار و خلاقیت هستند: شما اگر در زندگی دانشمندان و عالمان دنیا ریز و دقیق شوید حتما به این مطلب می رسید که اولین ویژگی آنها را دانشمند و مبتکر کرده اراده ی آنهاست. اگر کسی می خواهد دانشمند و مبتکر شود و یا خالق اثری باشد در مرحله اول باید پشتکار و اراده داشته باشد. پس اگر کسی اراده نداشته باشد حتما فاقد ابتکار و خلاقیت می باشد.
۳- استقلال رأی ندارد: کسی که اراده نداشته باشد نمی تواند در رأی خود مستقل باشد.
۴- در برابر مشکلات برخورد غیرمعقول دارند: افراد بی اراده در برابر مشکلات توان برخورد معقول و صحیح را ندارند و سعی می کنند با یک برخورد ناصحیح از زیر بار مشکل فرار کنند. درست برعکس فرد با اراده که سعی می کند با اراده و پشتکار مشکل را حل نماید.
۵- وسواس، خشم، عصبیت و افسردگی: کسانی که این چهار بیماری را دارند يقينا صاحب اراده نیستند. آنها با لجاجت دارند مثل وسواسی و شخص عصبی، و یا خنثی هستند مثل افسرده ها، آنها توان لجاجت هم ندارند.
بعد از اشاره به گوشه ای از ویژگی ها و نشانه های عدم اراده و ضعف آن، نوبت به تعریف اراده و درمان بیماری عدم اراده می رسد. برای اراده تعاریف زیادی کرده اند که به به تعریف از آنها اشاره می نماییم:
_ وقتی کاری باید انجام شود؛ پس بایستی انجام شود. این دیدگاه را اراده گویند.
_ میل و اشتیاق به زیستن برای رسیدن به سعادت را اراده می گویند.
_ اراده عبارت است از قدرت سنجش و استدلال و تصمیم گیری آنگاه عمل کردن. بدین معنی که اگر کسی بتواند کاری انجام دهد حتما ظرفیت و توان آن را داشته است. یکی از روانشناسان می نویسد: اراده در انسانها نهفته است اما برای به دست آوردن و استفاده کردن از آن باید این مسایل را لحاظ کرد:
۱- در ابتدا باید جسم و روحمان را سالم نگهداریم.
۲ – اراده ای که در وجودمان هست کشف کنیم.
۳- باید اراده سالم را از ناسالم و فریبنده متمایز ساخت.
۴- با تمرینهای مداوم باید آن را از جمود و رخوت خارج ساخت و به فعل در آورد.
۵- محرک لازم موجود می باشد.
اگر شما فاقد اراده یا ضعف اراده هستید، باید راه های درمان ذیل را برای درمان خود مدنظر قرار دهید:
1- گرایش به خیر و صلاح: همانطور که در قبل هم گفته شد اکثر مصلحان و اندیشمندان دنیا همیشه صاحب اراده هستند، زیرا آنها گرایش به خیر و صلاح دارند و این گرایش آنها را مجبور به حرکتهای قوی و محکم می کند، که لازمه این حرکتها اراده قوی و تواناست. شما هم باید فکر و دلتان گرایش به خیر و خوبی داشته باشد تا اراده شما قوی باشد.
2- هرگز خود را نفریبید: از مهمترین مسایلی که باید شما در درمان را در نظر داشته باشید این است که باید بدانید تا چه حدودی اراده دارید. آیا واقعا هیچ اراده ندارید؟ یا اگر دارید کم است؟ یا اگر هست همه اش اراده دروغین است؟ اولین قدم برای درمان هر بیماری شناخت آن بیماری است. پس یا باید در ابتدا، عمق و مقدار بیماری را کشف کنید و بعد اقدام به درمان کنید.
3- تلقین به نفس: روانشناسان امروز بر روی تلقین خیلی تأکید دارند. تا جایی که اندر میتوس می نویسد: «هرچه را که بر زبان بیاورید همان را به دست خواهید آورد. واژه ها نیز مانند افکار بر وضعیت و شرایط ما تأثير می گذارند. کلماتی که از آنها استفاده می کنیم سازندگان نگرش ما هستند و همین کلمات هستند که تعیین می کنند ما در زندگی چه چیزهایی را جذب و تجربه خواهیم کرد. شما اگر صاحب اراده شوید باید مکرر به خود بگویید که من صاحب اراده قوی هستم و هرچه بخواهم با پشتکار و اراده به آن می رسم. در زندگی لئوناردو داوینچی آورده اند که وی در دوازده سالگی زمانی که به سببی مورد تحقیر قرار گرفت، با خود عهد بست که روزی یکی از بزرگترین هنرمندان جهان شود و با پادشاهان رفت و آمد پیدا کند و با شاهزادگان همنشین شود. از همان روز تصویر پیروز خود را در ذهن پروراند و دائم با خودش تکرار می کرد و بر زبان می آورد تا اینکه همانطور که می خواست شد.
4- درمان عقده ها: شاید در اطراف خود کسانی را دیده اید که تمام عمر از وجود عقده های وحشتناکی که مثل خوره تمامی شخصیتشان را اندک اندک می ساید و می خورد در رنجند. آنها باید برای درمان به روانشناس مراجعه کنند چون عقده ها اراده را از بین می برد.
5- تقویت حافظه: تقویت حافظه، تمرکز حواس و ورزش یوگا در تقویت اراده بسیار مثمر ثمر هستند.
در پایان باید به عنوان سمبل اراده و پشتکار به ادیسون اشاره نمایم:
ادیسون همه وقت با پشتکار حیرت انگیزی به فعالیتهای علمی و تجربیات عملی خود ادامه می داد و بعضی اوقات تا بیست ساعت از شبانه روز را به کار می گذراند و غالبا می گفت: کارم زیاد است و عمر کوتاه، باید عجله کنم. ضمن انجام آزمایشها انواع صدمات به سر وی آمد. اسید باتری به رویش ریخت و لباس نو و پوست بدنش را سوزاند، چندین بار برق او را گرفت و مصدوم و مجروح ساخت. بالاخره ادیسون به کمک یک نفر از مهندسهای همکارش توانست در کارگاه کوچکی نمونه اختراع تازه ای را بسازد. این اولین اختراع ادیسون بود که رسما به ثبت رسید و یکی از ۲۵۰۰ حق اختراعی می باشد که وی در طول حیاتش از ممالک مختلف جهان به دست آورد.این اختراع عبارت بود از دستگاه ثبت رأی برای استفاده در مجلس عوام و مجلس سنا یا هر مورد دیگری که می بایستی آراء زیادی به طور سریع و مطمئن جمع آوری شود. برای اعلام رأی موافق یا مخالف، فقط کافی بود که شخص دکمه ای را فشار دهد، بقیه کارها توسط ماشین انجام می شد. ادیسون یکی از چهره هایی است که به نحو شاخص نیروهای خود را متمرکز کرد و از آن سود برد و خدمات ارزنده ای را بشریت تقدیم کرد.